Kinoteka #34

Novi broj mesečnog časopisa Kinoteka donosi portret filmske dive Klaudije Kardinale, aktuelni intervju sa istaknutim kanadskim rediteljem Atomom Egojanom, kao i razgovor sa Dušanom Makavejevom iz 2005. godine, zatim intervjue sa Majom Medić, autorkom monografije o 70 godina rada Kinoteke i sa direktorom KC Grad Dejanom Ubovićem, gostom programa Moj izbor. Tu su i feljton o Saši Petroviću, prikaz memoara Vladimira Pogačića, tekstovi o podžanru roud muvija, o jubileju filma „Tri Ane“ Branka Bauera...

Portret Klaudije Kardinale na naslovnoj strani najavljuje tekst upravnika Muzeja kinoteke Marjana Vujovića o italijanskoj i internacionalnoj zvezdi kojoj je ovog meseca posvećen ciklus Velikani svetskog filma. U detaljnoj biografiji višestruko nagrađivane glumice i slavne lepotice Vujović ističe da je najznačajnija godina u njenoj impresivnoj karijeri bila 1963. kada je igrala u filmovima dvojice najznačajnijih reditelja tog perioda – u „Gepardu“ Lukina Viskontija i „Osam i po“ Federika Felinija, a iste godine i u svom prvom filmu američke produkcije „Pink Panter“ Blejka Evardsa.

Sandra Perović je razgovarala s jednim od najoriginalnijih savremenih autora Atomom Egojanom, koji je ove godine u Veneciji predstavio svoj novi film „Počasni gost“, uvrnutu psihološku dramu o složenoj vezi između oca i ćerke. „Fascinirala me je ideja o porodičnoj priči i tajni koja ne može da se ispriča… Mislim da je moguće snimiti film koji je skoro napravljen kao terapeutski proces“, izjavio je Egojan, koji u ovom intervjuu otkriva da su na njega uticali Bergman, Hičkok, Breson, Bunjuel, govori o mestu autora nezavisnih ostvarenja na današnjoj filmskoj sceni, odnosu sa Šarlom Aznavurom i drugim temama.

Za ciklus Moj izbor listu je sastavio Dejan Ubović, direktor Kulturnog centra Grad. U intervjuu za Kinoteku izjavio je da je to „skup filmova o pozitivnim otpadnicima i čudnim karakterima s margine, a nit koja ih povezuje jeste ljubav ili potraga za srećom“. Ubović je u razgovoru sa Zoricom Dimitrijević ispričao da je još kao osnovac vodio „filmski dnevnik“ i da je i dalje očaran odlaskom u mrak bioskopa. Fest je za njega umetnička slava, televizijske serije ne prati, dok programima Kinoteke daje ocenu pet plus.

Pre tačno 60 godina istaknuti hrvatski i jugoslovenski reditelj Branko Bauer snimio je „Tri Ane“. U osvrtu povodom jubileja Daniel Rafaelić ocenjuje da je ta tragična priča o ocu koji posle rata traga za izgubljenom ćerkom „jedan od najvećih filmova koje je ovaj prostor ikad proizveo“. Napominjući da se o tom relevantnom i opominjućem filmu govori i kao o začetniku crnog talasa, Rafaelić ističe da je „Tri Ane“ u svakom slučaju  nezaobilazna stanica proučavanja ovdašnje filmske istorije, ali i umetničkog užitka.

U tekstu „Izvan svih granica“ Igor M. Toholj nudi „noviju anatomiju autentičnog američkog podžanra” – roud muvija. Pola veka nakon nastanka jednog od najčuvenijih drumskih filmova – „Goli u sedlu“, autor podseća na žestinu s kojom su se pojavili roud filmovi, poput one koja je pratila pojavu film noara ili kasnije francuskog novog talasa. „U roud muviju, kao na malo mesta, još uvek opstaje ideogram ljudske želje i bazične potrage za sopstvenom suštinom“, piše Toholj.

O knjizi „70 godina Jugoslovenske kinoteke“ za časopis govori autorka Maja Medić. Knjiga prikazuje najvažnije događaje za istoriju ove institucije kulture kroz vizuelne materijale – novinske isečke, dokumenta, fotografije, pozivnice, programe, spojene kolažno. Maja Medić objašnjava da se sa direktorom Kinoteke Jugoslavom Pantelićem dogovorila da monografija neće biti tipična, a da je njoj kolažni pristup jedan od omiljenih načina izražavanja jer omogućava da se (po)kaže više stvari na vizuelno ograničenom prostoru, pruža bogatiji ugođaj od uobičajene smene teksta i ilustracija i konačno – kolaž je vrsta montaže, montaža je suština filma, a film je ono što Kinoteka baštini.

Rubrika Sa polica biblioteke prikazuje memoare Vladimira Pogačića (1919-1999), nekadašnjeg direktora Jugoslovenske kinoteke i jednog od najznačajnijih pionira jugoslovenskog filma. O Pogačićevom delu i karijeri, umetničkim i životnim stavovima rečito svedoče njegovi „Imaginarni zapisi“ (1994, izdanje Prosveta i Yu film danas). Kako je ocenio slavni reditelj Slobodan Šijan, i sam jedno vreme direktor Kinoteke, „sve je u ovoj knjizi duboko lično, pa ipak se sve u njoj tiče duboko i svih nas. Lapidarnim zamahom, Pogačić uspeva da obuhvati gotovo čitavu istoriju pokretnih slika, od kineskog pozorišta senki do savremenog filma“.

Uz program Dani norveškog filma, koji je ovog puta posvećen rediteljki Edit Karlmar (1911-2003),  Kinoteka prenosi odlomak iz knjige Ingrid Doke „Vidim sve u slikama. Filmska rediteljka Edit Karlmar“, objavljene u Oslu 2000. godine . „Ono što je omogućilo netradicionalne prikaze muškaraca i žena u norveškom filmu jeste snaga jedinstvene, neustrašive i snažne ličnosti Edit Karlmar“, ocenjuje Ingrid Doka.

U rubrici Intervju iz prošlosti časopis donosi razgovor koji je se sa slavnim rediteljem Dušanom Makavejovom vodila Olga Stojanović Frechette u Hamburgu 2005. godine. Makavejev je opušteno i duhovito pričao o snimanju filma „Čovek nije tica”, o prvim danima preduzeća Avala film, o tome zašto je u mladosti voleo borski rudnik, kako je u njegov film ušao hipnotizer, o Nikoletini Bursaću, o radnim akcijama…

Sledi četvrti, završni deo feljtona „Portret umjetnika kao političkog disidenta: Život i djelo Aleksandra Petrovića“, na osnovu istoimene knjige i doktorske disertacije Vlastimira Sudara, koji promišlja o udelu „otvorene metafore“ u poetici jednog od najznačajnijih srpskih reditelja, kao i o antidogmatskom principu i dogmatskom načinu.

Uoči domaće premijere biografskog filma „Džudi“, sa sjajnom Rene Zelveger u ulozi Džudi Garland, u Kinoteci je objavljen tekst o karijeri i intrigantnoj životnoj priči glumice i pevačice koju je u zvezde lansirala uloga Doroti u filmu „Čarobnjak iz Oza“, pre tačno 80 godina.

U rubrici Tragovi na filmu saradnici Kinoteke pišu o nedavno preminulim direktorima fotografije Pjeru Lomu i Eniju Gvarnijeriju, kao i o glumici Kerol Linli.

Broj zatvara četvrti, poslednji deo scenarija „Majstori, majstori!“ pisca i reditelja Gorana Markovića, druga verzija koju je pisao u proleće 1980. godine.

Uz veliki broj fotografija, u časopisu se redovno štampa  detaljan program bioskopskih sala Kinoteke u Uzun Mirkovoj i Kosovskoj ulici.